Sialensau amgylcheddol – CBACNewid hinsawdd: effaith ar ein hamgylchedd

Drwy gydol yr 20fed ganrif, ac ymlaen i’r 21ain ganrif, mae prynwriaeth wedi bod yn elfen hanfodol o economïau’r byd. Mae prynwyr ym Mhrydain yn achosi problemau i’r amgylchedd mewn llawer o ffyrdd. Mae cludo nwyddau, prynu cynnyrch ar-lein a mynd ar wyliau’n achosi rhai o’r heriau mwyaf i’r amgylchedd ac ecosystemau ym mhob cwr o’r byd.

Part of DaearyddiaethSialensau amgylcheddol

Sut mae newid hinsawdd yn effeithio ar ein hamgylchedd?

Newid hinsawdd a riffiau cwrel trofannol

Mae Awstralia’n wlad enfawr ac mae newid hinsawdd yn achosi llawer o effeithiau yno. Un o’r ecosystemau mwyaf bregus yn Awstralia yw’r Barriff Mawr. Mae’r ecosystem riff trofannol hon yng ngogledd-ddwyrain Awstralia, ac erbyn hyn mae’n cael ei heffeithio gan glefyd cannu cwrelau. Mae’r cyflwr hwn yn digwydd pan mae tymheredd y môr yn codi dros un gradd yn fwy na’r cyfartaledd. O ganlyniad, mae’r cwrel yn troi’n wyn, mae’r broses ffotosynthesis yn dod i ben, ac mae’r cwrel yn aml yn marw o ganlyniad i’r clefyd.

Mae siapiau tonnog y riff i’w gweld yng nglas llachar y môr.
Image caption,
Llun o’r awyr o’r Barriff Mawr, Awstralia

Newid hinsawdd a’r DU

Mae’r DU hefyd wedi gweld llawer o broblemau yn uniongyrchol o ganlyniad i gynhesu byd-eang:

  • digwyddiadau tywydd eithafol
  • mwy o risg o lifogydd
  • colli planhigion yr ucheldir
  • rhywogaethau goresgynnol

Effeithiau negyddol newid hinsawdd yn y DU yw’r rhain, ond mae rhai effeithiau cadarnhaol hefyd. Os bydd y tymheredd yn codi a phelydriad solar yn cynyddu, gallai’r DU gynhyrchu mwy o egni o ffynonellau adnewyddadwy, er enghraifft egni’r haul. Ledled y DU, mae busnesau, perchnogion cartrefi a ffermwyr wedi bod yn defnyddio egni’r haul i gynhyrchu trydan. Mae hyn yn golygu bod llai o egni’n cael ei gynhyrchu gan nwyon tŷ gwydr – bydd hyn yn fuddiol i’n planed a bydd yn lleihau effeithiau newid hinsawdd yn y dyfodol.

Paneli solar niferus yn wynebu’r haul mewn cae o laswellt a blodau gwyllt.

Effeithiau tymor byr a thymor hir

Effeithiau cymdeithasol

Mae llawer o bobl mewn cymunedau arfordirol yn wynebu perygl llifogydd. Efallai y bydd angen symud pobl o bentrefi cyfan oherwydd bod lefel y môr yn codi ac erydiad arfordirol yn achosi problemau.

Effeithiau economaidd

Gallai hafau mwy sych a chynnes gynyddu incwm drwy dwristiaeth. Fodd bynnag, gallai difrod llifogydd, costau yswiriant uwch a mwy o wario ar amddiffynfeydd rhag llifogydd roi pwysau mawr ar wariant llywodraeth leol a’r llywodraeth ganolog.

Effeithiau amgylcheddol

Bydd mwy o risg o stormydd eithafol yn golygu bod ardaloedd yn mynd dan ddŵr, a’r tir yn cael ei ddifetha. Gallai rhywogaethau o anifeiliaid a phlanhigion gael eu colli wrth iddynt symud tua’r gogledd i chwilio am hinsoddau oerach. Gallai rhywogaethau goresgynnol newydd o’r de hefyd ganfod eu ffordd i lannau Prydain a chael effaith negyddol ar gynefinoedd lleol.

Dyfodol gwahanol

Yn y dyfodol mae’n debygol y bydd pobl yn gorfod cyfrannu mwy mewn trethi er mwyn talu am yr amddiffynfeydd llifogydd ychwanegol a’r ‘pwysau’ ychwanegol ar wasanaethau iechyd. Efallai y bydd pobl yn gorfod gadael y cymunedau arfordirol mwyaf agored i niwed a chwilio am dai newydd. Bydd costau yswiriant uwch hefyd yn golygu bod rhai pobl yn methu â fforddio amddiffyn eu cartrefi. Efallai y bydd yn rhaid i fusnesau ffermio newid neu addasu i gyfnodau newydd mwy gwlyb a sych – bydd rhai’n ffynnu ond bydd llawer yn dioddef.

(Cynnwys Saesneg)