Adeiledd y ddeilen
Mae gan adeiledd deilen addasiadau er mwyn gallu cyflawni Proses gemegol a ddefnyddir gan blanhigion ac algâu i wneud glwcos ac ocsigen o carbon deuocsid a dŵr, gan ddefnyddio egni golau sydd wedi ei amsugno gan cloroffyl. Mae ocsigen yn cael ei gynhyrchu fel isgynnyrch ffotosynthesis. yn effeithiol.
Mae deilen angen:
- ffordd i gludo dŵr i’r ddeilen, a Siwgr syml sy'n cael ei wneud gan y corff o fwyd. Mae'n cael ei ddefnyddio gan gelloedd i wneud egni yn ystod resbiradaeth. i rannau eraill o’r planhigyn
- ffordd o gyfnewid carbon deuocsid ac ocsigen
- y gallu i amsugno egni golau yn effeithlon
Amsugno egni golau
Mae golau’n cael ei amsugno ym meinwe Meinwe planhigion sy’n cynnwys celloedd agos i’w gilydd yn haen uchaf deilen. ddeilen. Mae celloedd palisâd ar ffurf colofn ac yn llawn dop o Mae’n cynnwys y cloroffyl lliw gwyrdd, sef lle mae ffotosynthesis yn digwydd.. Maen nhw wedi eu gosod yn agos iawn at ei gilydd fel bod llawer o egni golau yn gallu cael ei amsugno.
Nodweddion dail a’u swyddogaethau
| Nodwedd | Swyddogaeth |
| Arwynebedd mawr | Amsugniad golau mwyaf |
| Tenau | Pellter byr i garbon deuocsid dryledu i mewn i gelloedd dail |
| Cwtigl | Haen wrth-ddŵr gwyraidd sy’n lleihau colledion dŵr. Mae'n dryloyw i adael i olau gyrraedd y ddeilen |
| Nodwedd | Arwynebedd mawr |
|---|---|
| Swyddogaeth | Amsugniad golau mwyaf |
| Nodwedd | Tenau |
|---|---|
| Swyddogaeth | Pellter byr i garbon deuocsid dryledu i mewn i gelloedd dail |
| Nodwedd | Cwtigl |
|---|---|
| Swyddogaeth | Haen wrth-ddŵr gwyraidd sy’n lleihau colledion dŵr. Mae'n dryloyw i adael i olau gyrraedd y ddeilen |
Rôl stomata
Mae’r Tyllau mân yn epidermis (croen) deilen – ar ochr isa’r dail fel arfer. Maen nhw’n rheoli faint o ddŵr sy’n cael ei golli a’r nwyon sy’n cael eu cyfnewid trwy agor a chau. Stoma ydy’r ffurf unigol. yn rheoli sut mae’r ddeilen yn cyfnewid nwyon. Mae modd agor neu gau pob stoma yn dibynnu ar ba mor Dywedwn fod cell planhigyn yn chwydd-dynn pan fo wedi chwyddo â dŵr. ydy ei gelloedd gwarchod.
Mae’r stomata yn gallu agor a chau i wneud y canlynol:
- rheoleiddio trydarthiad
- caniatáu cyfnewid nwyon
Mae Symudiad gronynnau (moleciwlau neu ïonau) o ardal o grynodiad uwch i ardal o grynodiad is. carbon deuocsid, ocsigen ac anwedd dŵr i mewn (neu allan) o’r ddeilen yn digwydd yn bennaf pan mae’r stomata ar agor.